Gmina Dzierżoniów

109

Położona na terenie Przedgórza Sudeckiego Gmina Dzierżoniów znajduje się w malowniczej kotlinie pomiędzy Masywem Ślęży, Wzgórzami Kiełczyńskimi i Górami Sowimi. Zajmuje obszar 141 km² w terenie urozmaiconym pod względem ukształtowania powierzchni. Teren gór jest szczególnie dobrze zalesiony. Gleby są na ogół dobre, choć ubogie w wodę. Gmina ma charakter wiejski i składa się z 15 wsi, które można odwiedzić np. na rowerach, jadąc międzynarodową trasą rowerową EuroVelo 9 (tzw. Szlakiem Bursztynowym, łączącym Bałtyk z Morzem Śródziemnym).

Historia

Ziemie, na których położona jest Gmina Dzierżoniów ze względu na swoje położenie od dawna włączone były w burzliwy nurt historii Dolnego Śląska. Osadnictwo na tych terenach sięga czasów prehistorycznych, a w VIII – IX wieku naszej ery powstaje gęsta sieć osad i grodów należących do Ślężan. Przez pewien czas panowanie nad tymi terenami rozciągnęło państwo wielkomorawskie, a później weszły one w skład królestwa czeskich Prawyśtidów. Jednak już w X wieku obszar ten zostaje włączony do młodego państwa polskiego. W X – XII wieku zaczęły powstawać ogromne grody broniące południowej granicy Polski.

Dzieje ziem rejonu Dzierżoniowskiego ściśle były związane z dworami książąt panujących na Śląsku. Generalnie losy gminy związane były z Księstwem Wrocławskim, a od XIV w. Z Księstwem Świdnickim. Przez krótki czas Dzierżoniów i okolice należały do Księstwa Ziębickiego. Pomocny obszar gminy, czyli wsie Tuszyn i Książnice, stały się na mocy układu zawartego przez księcia wrocławskiego i biskupa Wrocławia – ziemiami biskupimi. Pod koniec XIV wieku po śmierci żony Bolka II Świdnickiego, ziemie te przeszły pod panowanie władców czeskich, a od 1526 r. ziemie dzierżoniowskie wraz z całym Śląskiem przechodzą pod panowanie Habsburgów.

Okres nowożytny zaznaczył się silnymi konfliktami religijnymi i społecznymi. Prawdziwa klęska spadła na region wraz z wybuchem wojny 30-letniej (1618 – 1648). W Dzierżoniowie zmieniają się oddziały obu walczących stron: katolickiej i protestanckiej. Akt zemsty, kontrybucje, rekwizycje niszczą miasto i w ten sposób zostaje gwałtowanie zahamowany rozwój Dzierżoniowa. W XVIII w. tereny te są targane przez Wojny Śląskie (Austria – Prusy), wynikiem czego Dzierżoniów zamienia się w garnizon Pruski.

Pomimo niszczących działań wojennych, silnej germanizacji, udaje się zachować ślady Polskości objawiające się w nazewnictwie, obyczajach, wierzeniach. W 1813 r. w Dzierżoniowie miało miejsce wydarzenie na skalę europejską, doszło do podpisania traktatu zmierzającego do przeciwstawienia się Napoleonowi. Druga połowa XIX w. to rozkwit przemysłu z dominacją rolnictwa. Zakończenie II wojny światowej to powrót Ziemi Dzierżoniowskiej do Polski.

Te uwarunkowania historyczne sprawiły, że aktualnie ludność tego rejonu stanowią nacje napływowe z Polski centralnej i repatriacji ze wschodu.

Herb i flaga Gminy

Herb Gminy Dzierżoniów

Herb gminy Dzierżoniów przedstawia w polu błękitnym postać Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus, w szatach złotych, ukoronowaną, trzymającą w prawicy berło, stojącą na pagórku złotym między dwoma takimiż kłosami, z których prawy w lekki skos, zaś lewy w lekki lewy skos.
Starszy herb gminy miał zamiast pagórka złotego trójwzgórze zielone, na którym znajdowało się ostrze radła.
Herb nawiązuje do Matki Boskiej Kiełczyńskiej, która wedle legendy obrała sobie Górkę Kiełczyńską jako miejsce wybudowania kościoła jej poświęconego. Kłosy symbolizują rolnictwo.
W dawnym herbie trójwzógrze nawiązywało do ukształtowania terenu gminy. Jego zielona barwa symbolizowała lokalną florę.

Flaga Gminy Dzierżoniów

Gmina w liczbach

Mieszkańców w sołectwach	ogółem	mężczyźni	kobiety	Wiek przedprod.	prod.	poprod.
DOBROCIN	667	340	327	133	447	111
JĘDRZEJOWICE	96	52	44	16	67	11
JODŁOWNIK	427	239	188	61	331	65
KIEŁCZYN	276	132	144	39	193	39
KSIĄŻNICA	434	242	192	110	328	80
MOŚCISKO	1106	555	551	245	747	145
MYŚLISZÓW	107	50	57	23	63	11
NOWIZNA	385	188	197	74	255	54
OSTROSZOWICE	1272	580	692	210	780	226
OWIESNO	528	243	285	76	346	71
PIŁAWA DOLNA	1523	773	750	283	1057	221
ROZTOCZNIK	499	235	264	97	282	59
TUSZYN	387	186	201	75	247	54
UCIECHÓW	1050	492	558	200	669	148
WŁÓKI	529	242	287	110	328	80

 

 Dane zaczerpnięte z: www.ug.dzierżoniów.pl